Του Μιχάλη Σπουρδαλάκη*
Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μεγάλη. Και ήταν μεγάλη όχι τόσο λόγω του εύρους της, αλλά γιατί φαίνεται να ακυρώνει, προς το παρόν τουλάχιστον, τα σχέδια των αντιπάλων του.
Σχέδια που φάνηκε να επικρατούν μετά το «πραξικόπημα» και την υποχώρηση του Ιουλίου. Τα σχέδια αυτά είχαν (και έχουν) να κάνουν με τρεις κυρίως στόχους: α) την πλήρη αποδοχή των πολιτικών λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης, β) τον περιορισμό της ιστορικής νίκης του Ιανουαρίου σε αριστερή παρένθεση και γ) τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να πάψει να ταράζει τη νιρβάνα της μεταδημοκρατίας σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν περιορίζεται στο Μνημόνιο, μια και υπόσχεται να εξακολουθήσει να διαχειρίζεται και ανοίγει ζητήματα με ταξική μεροληψία. Το σενάριο της αριστερής παρένθεσης αναστέλλεται αφού οι αντίπαλοί του αδυνατούν να συγκροτήσουν πειστική λύση. Και, τέλος, παρά τη διάσπαση και την αδρανοποίηση σημαντικών στελεχών, το κόμμα δεν διαλύθηκε.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η μάχη αυτή δεν κερδήθηκε χωρίς απώλειες. Ο ΣΥΡΙΖΑ και σημαντικές υποχωρήσεις στο μεσοπρόθεσμό πρόγραμμά του έπρεπε να κάνει, και σχετική αλλοίωση της κοινωνικής του στήριξης σημειώθηκε (αποχή της ψήφου των νέων, αύξηση στήριξης από τα μεσαία στρώματα κ.λπ.), ενώ το γεγονός ότι αναγκάστηκε(;) σε οργανωτική ακαταστασία λάβωσε τις δημοκρατικές αξίες της συγκρότησής του.
Ωστόσο, δεν θα συμφωνήσω ότι πρόκειται έναν νέο ΣΥΡΙΖΑ. Οι όποιες «απώλειες» από μια μάχη, που αποτελεί σταθμό σε έναν μακρύ πόλεμο, δεν αλλοιώνουν τα δομικά χαρακτηριστικά θεσμών που με τόσο κόπο έχουν οικοδομηθεί. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η γλυκιά επίγευση της νίκης θα πρέπει να επισκιάσει αυτές τις απώλειες. Αντίθετα, θα πρέπει να ενεργοποιήσει τον πλέον κριτικό αναστοχασμό για να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι από τις παραπάνω αλλοιώσεις.
Κατά συνέπεια, η νίκη αυτή θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένας σημαντικός σταθμός της «μεγάλης πορείας» του ΣΥΡΙΖΑ και ως θετική αφετηρία για τις προκλήσεις που ήδη άρχισαν. Θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ, σε πράγματι αντίξοες συνθήκες, να δείξει έμπρακτα και πειστικά τη μεροληψία του προς την κοινωνική συμμαχία που τον ανέδειξε σε πρωταγωνιστή των εξελίξεων; Θα μπορέσει να μειώσει την επιρροή που ασκούν οι αναγκαστικές πολιτικές συμμαχίες, οι οποίες επιβάλλουν έναν υπερβολικό κυβερνητισμό και τον απομακρύνουν από το κοινωνιοκεντρικό πρότυπο διαχείρισης της εξουσίας;
Και, τέλος, θα μπορέσει με γενναιοδωρία, ανεκτικότητα και συμμετοχική δημοκρατική λειτουργία να ανασυγκροτήσει πάλι οργανωτικά τη μόνη εγγύηση για όλα αυτά, που δεν είναι άλλη το κόμμα για τον όλο ΣΥΡΙΖΑ; Οι ευθύνες που η ιστορική συγκυρία έχει αναθέσει στο εγχείρημα ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγάλες, ξεπερνούν την ελληνική δύσκολη καθημερινότητα. Η ανανέωση της ελπίδας, η νέα ευκαιρία δεν αφήνει περιθώρια αποτυχίας.
* Ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης είναι καθηγητής πολιτικής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
